در مراتع کوهستانی گونه‌های زیادی از گیاهان و جانواران وجود دارد و به دلیل خاص بودن مناطق و کوهستان‌های کردستان تنوع بالای انواع گیاهان خوراکی و دارویی و به طبع همزیستی گونه‌های جانوری، خزندگان و پرندگان خاص مرتعی متأسفانه با هر بار آتش سوزی جان هزاران گونه در خطر خواهد بود.

با آتش زدن ریشه گیاهان در مرحله اول زمین به فقر انواع منابع معدنی و کمبودها دچار خواهد شد و سطح و لایه‌ای از خاک از بین می‌رود.

در مرحله بعدی با آتش گرفتن سطح رویی خاک دانه‌های مغزی و مغزهای گیاهان و ریشه بوته‌ها در آتش سوخته و به مرور دچار فقر و از بین رفتن این گونه‌ها موجب انقراض آنها خواهد شد.

در کنار تمام این موارد زندگی هزاران گونه خزنده، پرنده، حشرات و پستانداران و جانورانی که در دل این مراتع و بوته‌ها زندگی می‌کنند از بین خواهد رفت.

با گرمای هوا این آتش سوزی‌ها افزایش بیشتری پیدا می‌کند هرچند گاهاً کشاورزانی با ناآگاهی بعد از اتمام برداشت محصول خود دست به آتش زدن بقایایی محصول می‌زنند تا کار خود را راحت‌تر کنند در حالی که این کار موجب از بین رفتن املاح خاک و فرسایش زود هنگام آن در سال‌های بعد خواهد شد.

وزش باد هم بعد از پایان کار کشاورزان حجت را بر حیات مراتع اتمام می‌کند و شعله‌ها را از زمین زراعت کاران به سوی دشت‌های بی‌پایان هدایت می‌کند و این آغاز مرگ مرتع در کردستان است.

با وجود اینکه همیاران محیط بان زیادی از دل مردم در مواقع خطر بی محابا به دل آتش زده و به کمک مادر طبیعت می‌شتابند اما با این حال کشاورزان خاطی در اطفای حریق کمترین کمک در خاموش کردن شعله‌های آتش را دارند.

این در حالیست که بر اساس ماده ۲۰ قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول به دلیل اینکه موجب آلودگی هوا و مشکلات تنفسی برای شهروندان می‌شود ممنوع است و بی‌شک منابع طبیعی و مراتع جز با ارزش‌ترین چراگاه‌های طبیعی و مامن و جان‌پناه هزاران گونه گیاهی و جانوری است.

وجود یک میلیون ۴۱۴ هزار هکتار مرتع در کردستان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان گفت: استان کردستان دارای ۳۷۴ هزار هکتار جنگل طبیعی و دست کاشت، دارای یک میلیون ۴۱۴ هزار هکتار مرتع، دارای ۱۴ هزار خانوار بهره بردار جنگلی و ۶۷ هزار خانوار بهره‌بردار مرتعی است.

بهزاد شریفی‌پور افزود: امسال با آغاز فصل گرما، بخش وسیعی از مراتع و جنگل‌های استان درگیر آتش شد.

وی اظهار کرد: معرفی سامانه ۱۵۰۴ و ۱۳۹ به کشاورزان، برگزاری کلاس‌های آموزشی متعدد در زمینه حریق، استفاده از تریبون نماز جمعه برای آگاه سازی جامعه، جذب دهیاران، اختصاص تجهیزات فردی و گروهی به دهیاران و جوامع محلی، پخش تراکت و صفحه‌های آموزشی در بین روستاییان و جذب تراکتور داران برای ایجاد آتش بر در مواقع حریق، اطلاع رسانی در بین اصحاب رسانه در فضای مجازی به وسیله تولید و انتشار موشن گرافی برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی از مهمترین اقدامات در سال جاری در بحث حریق بوده است.

شریفی‌پور بیان کرد: مهمترین کار این اداره کل انجام عقد قرارداد با جوامع محلی به قریب ۴۰ کیلومتر آتش بر در مناطق حساس به حریق در عرصه‌های جنگلی و مرتعی ایجاد کرده که در گسترش آتش سوزی بسیار مؤثر بوده است.

مدیر کل منابع طبیعی آبخیزداری استان کردستان یادآور شد: مناطق جنگلی و مرتعی استان دارای پوشش گیاهی متراکم هستند، که با گرمای شدید هوا و خشک شدن علوفه، درختان و مراتع با کوچک‌ترین بی‌احتیاطی از جانب بهره‌برداران محلی و یا گردشگران، باعث آتش سوزی و ضرر و زیان جبران ناپذیری به منابع طبیعی می‌شود.

وقوع ۱۰۷ فقره آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های کردستان

مدیرکل منابع طبیعی و مراتع و آبخیزداری کردستان یادآور شد: جمع کلی آتش سوزی‌های ابتدای سال تاکنون ۱۰۷ فقره به مساحت ۱۲۴۷.۲۶ هکتار بوده و در سال گذشته در مدت مشابه ۱۱۱ فقره به مساحت ۱۸۷۷ هکتار حریق داشته ایم که نسبت به سال گذشته در فقرات ۷ درصد و در مساحت ۵۰ درصد کاهش آتش سوزی را شاهد بودیم.

وی گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون در شهرستان بانه ۲۰ فقره جنگل طبیعی به مساحت ۴۰.۳ هکتار و ۴ فقره مرتع به مساحت ۱۶۱ هکتار و ۱ فقره به مساحت ۱ هکتار اراضی جنگلی در آتش سوخته است.

شریفی‌پور بیان کرد: در شهرستان دهگلان ۳ فقره آتش سوزی به مساحت ۴۳ هکتار در شهرستان دیواندره ۱۲ فقره مرتع به مساحت ۵۲.۱ هکتار در شهرستان سقز ۱۴ فقره به مساحت ۱۹۸.۲۸ هکتار و در شهرستان قروه ۵ فقره به مساحت ۱۰۵ هکتار مرتع طعمه حریق شدند.

وی افزود: در شهرستان سرو آباد ۱۲ فقره به مساحت ۹۴.۱ هکتار جنگل طبیعی و ۴ فقره به مساحت ۲۸.۸ هکتار مرتع در شهرستان سنندج ۴ فقره به مساحت ۱۴۴ هکتار مرتع گرفتار آتش شد.

وی اعلام کرد: در شهرستان کامیاران ۸ فقره به مساحت ۱۲۷ هکتار مرتع و ۱ فقره به مساحت ۳ هکتار اراضی جنگلی و در شهرستان مریوان ۱۴ فقره به مساحت ۲۱۲ هکتار جنگل طبیعی و ۱۵ هکتار مرتع طعمه حریق شدند.

در عرصه‌های طبیعی آتش روشن نکنیم

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان کردستان با اشاره به افزایش دما در سطح استان و بروز گرما و خشکی هوا و وجود پوشش علفی و خشک در عرصه‌های طبیعی و تراکم این پوشش در مناطق تحت مدیریت محیط زیست و بویژه مناطق حفاظت شده استان، گفت: رعایت موارد ایمنی در راستای پیشگیری از آتش سوزی از سوی همگان ضروری است.

زانیار نازدار افزود: پیشگیری از حریق در عرصه‌های ملی و طبیعی به عنوان ساده‌ترین اقدام، نیازمند مشارکت همه مردم با هدف حفاظت از سرمایه‌های ملی است و در این راستا جوامع محلی، تفرجگران و گردشگران و عموم مردم از روشن کردن آتش در عرصه‌های طبیعی و مراتع خودداری کنند.

وی تصریح کرد: دامداران، کشاورزان، گردشگران و تمام کسانی که در محیط‌های طبیعی برای تفریح و یا کار حضور دارند از روشن کردن آتش در طبیعت بخصوص حاشیه مناطق حفاظت شده جهت پیشگیری از خطر حریق باید جدا خودداری کنند.

فرمانده یگان حفاظت استان کردستان گفت: از عموم مردم خواستاریم ضمن مشارکت فعال در امر حفاظت از عرصه‌های طبیعی بخصوص مناطق تحت مدیریت به عنوان امانتی برای آیندگان، گزارش تخریب، تصرف، قطع درختان، شکار غیرمجاز و آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی را به سامانه ۱۵۴۰ و یا با شماره‌های ۳۳۲۳۳۴۰۲ و ۳۳۲۳۲۴۱۵ اطلاع دهند.

آتش‌سوزی یکی از عوامل مهم تخریب عرصه‌های منابع طبیعی جنگل‌ها و مراتع محسوب می‌شود و در صورت وقوع حریق، خسارات سنگین و جبران‌ناپذیری به این منابع ارزشمند خدادادی و ملی وارد می‌شود.

به‌منظور پیشگیری از وقوع این پدیده‌ی مخرب در جنگل‌ها و مراتع این خطه سرسبز که امری بسیار مهم و ضروری است، همکاری و مساعدت آحاد مردم حائز اهمیت زیاد است.

در این ایام از سال (فصل تابستان و پاییز) مزارع و اراضی مرتعی دارای پوشش گیاهی بسیار خشک هستند و پتانسیل بالایی برای آتش گرفتن دارند، آتش بسیار سرکش و غیر پیش‌بینی است، باد باعث افزایش و سرعت بخشیدن در سوختن «کلش» و بقایای حاصل از زراعت می‌شود، همچنین باد مسیر آتش را به صورت ناگهانی تغییر می‌دهد.

بنابراین تصور اولیه مبنی بر تحت کنترل بودن آتش تصور باطلی است که بارها مورد تجربه قرار گرفته است و لازم است که، کشاورزان و بهره‌برداران عزیز از هرگونه روشن کردن آتش در مزارع، «جار» و اراضی مرتعی خودداری کنند، آماده کردن بستر کشت بعدی می‌تواند با استفاده از روش‌های جایگزین صورت گیرد.

آتش‌زدن جار علاوه بر مخاطرات جانی، مالی و محیط‌زیستی، موجب تضعیف حاصلخیزی خاک و فرسایش آن می‌شود.